W IX wieku naszej ery w Chinach pewien taoistyczny chemik wpadł na genialny pomysł połączenia saletry, siarki i węgla drzewnego w odpowiednich proporcjach. W ten sposób powstał proch, który początkowo w Państwie Środka wykorzystywany był do odpędzania złych duchów oraz widowisk pirotechnicznych.
Dopiero kilka wieków później Europejczycy wpadli na pomysł, aby ten środek wykorzystać do celów bojowych – od tamtego czasu proch zaczął być kojarzony najpierw z wystrzałami armat, a następnie z innych rodzajów broni.
Skupmy się jednak na widowiskowych efektach wizualnych, które zapewniają substancje wybuchowe, wykorzystywane przy produkcji różnego rodzaju fajerwerków, nazywanych także sztucznymi ogniami. Aktualnie w celu uzyskania większej ilości wspaniałych kolorów na niebie do prochu dodawane są związki oparte na różnego rodzaju pierwiastkach (takich jak na przykład miedź, potas czy stront).
Wybuchowo urozmaicona oferta fajerwerków
Fajerwerki kojarzą się z podniosłą atmosferą. Bardzo często uświetniają ważne święta, rocznice i imprezy państwowe. Gdy Polska odzyskała niepodległość w 1918 r., zostało to uczczone trzyminutowym pokazem sztucznych ogni.
Obecnie na rynku istnieje całe mnóstwo różnego rodzaju fajerwerków, a najpopularniejsze z nich to m.in. petardy, race, flary, wyrzutnie, rzymskie ognie, wulkany, rakiety, baterie, moździerze, fontanny. Sztuczne ognie budzą zachwyt swoimi kolorami, mocnym efektem dźwiękowym oraz oczywiście fantazyjnymi kształtami. Niektóre z nich mają bardzo ciekawe nazwy – na przykład palmy, peonie, wierzby, bukiety czy fale. Na pokazach miejskich organizowane są dobrze wyreżyserowane spektakle fajerwerków, które same w sobie stanowią niewątpliwe przeżycie dla widzów.
Klasyfikacja wyrobów pirotechnicznych
Na rynku znajdziemy fajerwerki od różnych producentów, zapewniające rozmaite efekty świetlno-dźwiękowe. Jednak podstawowa klasyfikacja wyrobów pirotechnicznych regulowana jest przez Dziennik Ustaw (Dz.U. 2016 poz. 544, art. 62c w ust. 1), w którym określono poszczególne klasy wyrobów pirotechnicznych. Klasyfikacja ta dokonywana jest w zależności od sposobu ich używania, przeznaczenia i stopnia zagrożenia, w tym poziomu hałasu. Zgodnie z regulacjami prawnymi wyróżniamy następujące klasy wyrobów pirotechnicznych:
- Klasa F1: wyroby o bardzo niskim stopniu zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska i nieistotnym poziomie hałasu. Mogą być używane w budynkach oraz na zamkniętym obszarze na zewnątrz budynków.
- Klasa F2: wyroby, które podczas działania stanowią niskie ryzyko zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska. Generują niski poziom hałasu. Przeznaczone do użytku na zamkniętym obszarze na zewnątrz budynków.
- Klasa F3: wyroby, które podczas działania charakteryzują się średnim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska. Generują nieszkodliwy dla zdrowia ludzi poziom hałasu. Mogą być używane wyłącznie na dużych, otwartych przestrzeniach na zewnątrz budynków.
- Klasa F4: wyroby, które podczas działania charakteryzują się wysokim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska. Generują nieszkodliwy dla zdrowia ludzi poziom hałasu. Przeznaczone są do zastosowań profesjonalnych i mogą być używane wyłącznie przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną.
W Dzienniki Ustaw uwzględnione zostały także pozostałe wyroby pirotechniczne (przykładem innych wyrobów pirotechnicznych są m.in. emitery dźwięku), do których zaliczamy następujące klasy:
- Klasa P1: wyroby inne niż wskazane w m.in. w klasach F1-F3, których działanie wiąże się z niskim poziomem zagrożenia życia i zdrowia ludzi czy mienia i środowiska. Do ich obsługi nie są wymagane specjalistyczne umiejętności.
- Klasa P2: wyroby inne niż wskazane w m.in. klasie F4, które przeznaczone są do obsługi i użytku wyłącznie przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną.
Dodatkowo istnieją też specjalne wyroby pirotechniczne, które przeznaczone są do użytku teatralnego. W tym przypadku możemy wyróżnić następujące klasy:
- Klasa T1: wyroby, które podczas działania wiążą się z niskim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska.
- Klasa T2: wyroby pirotechniczne przeznaczone do obsługi i użytku wyłącznie przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną.
