Rodzaje fajerwerków
W IX wieku naszej ery w Chinach pewien taoistyczny chemik wpadł na genialny pomysł połączenia saletry, siarki i węgla drzewnego w odpowiednich proporcjach. W ten sposób powstał proch, który początkowo w Państwie Środka wykorzystywany był do odpędzania złych duchów oraz widowisk pirotechnicznych. Dopiero kilka wieków później Europejczycy wpadli na pomysł, aby ten środek wykorzystać do celów bojowych – od tamtego czasu proch zaczął być kojarzony najpierw z wystrzałami armat, a następnie z innych rodzajów broni.
Skupmy się jednak na widowiskowych efektach wizualnych, które zapewniają substancje wybuchowe, wykorzystywane przy produkcji różnego rodzaju wyrobów pirotechnicznych, nazywanych fajerwerkami lub sztucznymi ogniami. Aktualnie w celu uzyskania większej ilości wspaniałych kolorów na niebie do prochu dodawane są związki oparte na różnego rodzaju pierwiastkach (takich jak na przykład miedź, potas czy stront).
Wybuchowo urozmaicona oferta fajerwerków
Różnorodne wyroby pirotechniczne kojarzą się z podniosłą atmosferą towarzyszącą ważnym świętom, rocznicom, imprezom masowym i państwowym. W XVIII wieku pokazy fajerwerków były organizowane w Warszawie z okazji imienin króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, a kiedy w 1918 roku Polska odzyskała niepodległość, zostało to uczczone trzyminutowym pokazem sztucznych ogni.
Obecnie na rynku istnieje całe mnóstwo różnego rodzaju wyrobów pirotechnicznych, a najpopularniejsze z nich to m.in. emitery dźwięku, petardy, race, flary, wyrzutnie, rzymskie ognie, rakiety, dymy, diabełki, zimne ognie, fontanny. Sztuczne ognie od wieków budzą niezmienny zachwyt. Urzekają swoimi kolorami, mocnym efektem dźwiękowym oraz fantazyjnymi kształtami eksplodującymi na nocnym niebie. Niektóre z nich mają bardzo ciekawe nazwy nawiązujące do ich formy – na przykład palmy, peonie, wierzby, bukiety czy fale. Na pokazach miejskich organizowane są dobrze wyreżyserowane spektakle fajerwerków, które same w sobie stanowią niewątpliwe przeżycie dla widzów.
Klasyfikacja wyrobów pirotechnicznych
Na rynku znajdziemy wyroby pirotechniczne pochodzące od różnych producentów. Zapewniają one rozmaite efekty świetlno-dźwiękowe. Jednak podstawowa klasyfikacja tych wybuchowych produktów regulowana jest przez Dziennik Ustaw (Dz.U. 2016 poz. 544, art. 62c w ust. 1), w którym określono poszczególne klasy wyrobów pirotechnicznych. Klasyfikacja ta dokonywana jest w zależności od sposobu ich używania, przeznaczenia i stopnia zagrożenia, w tym poziomu hałasu. Zgodnie z regulacjami prawnymi wyróżniamy następujące klasy wyrobów pirotechnicznych:
- Klasa F1: wyroby pirotechniczne o bardzo niskim stopniu zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska i nieistotnym poziomie hałasu. Mogą być używane w budynkach oraz na zamkniętym obszarze na zewnątrz budynków.
- Klasa F2: wyroby pirotechniczne, które podczas działania stanowią niskie ryzyko zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska. Generują niski poziom hałasu. Przeznaczone do użytku na zamkniętym obszarze na zewnątrz budynków.
- Klasa F3: wyroby pirotechniczne, które podczas działania charakteryzują się średnim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska. Generują nieszkodliwy dla zdrowia ludzi poziom hałasu. Mogą być używane wyłącznie na dużych, otwartych przestrzeniach na zewnątrz budynków.
- Klasa F4: wyroby pirotechniczne, które podczas działania charakteryzują się wysokim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska. Generują nieszkodliwy dla zdrowia ludzi poziom hałasu. Przeznaczone są do zastosowań profesjonalnych i mogą być używane wyłącznie przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną.
W Dzienniki Ustaw uwzględnione zostały także pozostałe wyroby pirotechniczne (przykładem innych wyrobów pirotechnicznych są m.in. emitery dźwięku), do których zaliczamy następujące klasy:
- Klasa P1: wyroby pirotechniczne inne niż wskazane w m.in. w klasach F1-F3, których działanie wiąże się z niskim poziomem zagrożenia życia i zdrowia ludzi czy mienia i środowiska. Do ich obsługi nie są wymagane specjalistyczne umiejętności.
- Klasa P2: wyroby pirotechniczne inne niż wskazane w m.in. klasie F4, które przeznaczone są do obsługi i użytku wyłącznie przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną.
Dodatkowo istnieją też specjalne wyroby pirotechniczne, które przeznaczone są do użytku teatralnego. W tym przypadku możemy wyróżnić następujące klasy:
- Klasa T1: wyroby pirotechniczne, które podczas działania wiążą się z niskim stopniem zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska.
- Klasa T2: wyroby pirotechniczne przeznaczone do obsługi i użytku wyłącznie przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną.
